Sinema dünyasının son olağanüstüsü olan Joker, geçtiğimiz cuma günü beyaz perdede yerini almıştı. Sineması şimdi izleme fırsatı bulamayanlariçin Joker; aynı isimdeki DC Comics karakterine dayanarak oluşturulan bir sinema ve başarısız bir komedyen olan Joker’in hayatına odaklanıyor. Pek çok farklı duyguyu birebir anda hissettiğimiz Joker sinemasının en dikkat çeken yanı ise film boyunca hiç kimsenin gülmemesi.
“Joker sinema boyunca güldü lakin bu gülüşlerin altında çok derin acılar yatıyordu.” Bu noktadan sonrası spoiler içerdiği için bu yazımızda buna değinmeyeceğiz, Joker’in ayrıntılı sinema incelemesini yaptığımız yazımıza ise bu bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz. Artık dilerseniz lafı fazla uzatmadan Joker sinemasının ne zorluklarla çekildiğine, kamera gerisinde neler yaşandığına ve Joker karakterinin nasıl ortaya çıktığına 10 hususta yakından bakalım.
10. Joaquin Phoenix, Joker karakteri için mevt diyetine girdi ve 23 kilo verdi:
Joker karakterinin cılız ve hastalıklı yapısına ahenk sağlamak zorunda olan başrol oyuncusu Joaquin Phoenix, sinema için sıkı bir diyete girdi. The Master sinemasında de kilo vermesine yardımcı olan diyetisyeniyle birlikte çalışan oyuncu, nihayetinde Joker karakteriyle bir bütün olmak için 23 kilo vermeyi başardı. Ünlü oyuncu, çekimlerin akabinde bu kiloların bir kısmını tekrar geri kazandı.
9. Joaquin Phoenix, geçmiş Joker karakterlerinden bağımsız bir karakter çıkarmayı hedefledi:
Phoenix’e nazaran onun ortaya koyduğu Joker karakteri, tamamen onların yaratıcılığıyla ortaya çıktı ve geçmiş Joker karakterlerinden rol çalınmadı. Phoenix’in bu husus hakkında Venedik Sinema Festivali’nde verdiği bir demeç de bulunuyor: “Bu, bizim yaratıcılığımız üzere hissettiren bir şeydi ve benim için sahiden kıymetli olan şeydi.”
8. Phoenix, 2019 imali Joker’i daha güzel canlandırmak için sessiz sinema oyuncularını izledi ve onlardan ilham aldı:
Joaquin Phoenix’in Joker’i, hiç kimse tarafından eleştirilmiyor. Bunun nedeni ise dersine uygun çalışmış olması. Joker’le bir bütün olan ve kusur yapmaya tahammülü olmayan Joaquin Phoenix, Joker’in bilindik hâllerini kusursuz canlandırmak için Buster Keaton ve Ray Bolger üzere usta isimlerin sessiz sinemalarını izledi ve onların hareketlerine çalıştı.
7. Joker sineması, esasında başarısız bir komedyeni anlatan Batman: Öldüren Latife çizgi romanına dayanıyor:
Batman vs Joker’in en tanınan çizgi romanı olan ve Joker sinemasının temellerini oluşturan Batman: Öldüren Şaka çizgi romanı, Alan Moore tarafından yazıldı ve birinci defa 1988 yılında yayınlandı. Bu çizgi romanın çizimlerini ise kapak çizimleri ile tanınan Brian Bolland yaptı.
6. Joker’e ilham olan bir diğer sessiz sinema: The Man Who Laughs
Dilimize “Gülen Adam” olarak çevrilen ve Joker sinemasının temellerini oluşturan bu imal, 1928 üretimi bir Amerikan sessiz romantik drama filmi olarak biliniyor. DC’nin de tıpkı isimde bir çizgi romanı bulunuyor ve bu çizgi roman, Batman ve Joker'in birinci ortaya çıkışını husus alıyor.
5. Joker’in palyaço makyajı, şuurlu olarak değiştirilmedi:
Joker, biraz ürpertici olmasına karşın sıradan ve basit bir palyaço makyajına sahip. Kolay dediğimize bakmayın, makyaj sanatkarına nazaran Joker’in makyajını ne kadar kolay ve ham tutarsanız, karakter o kadar ağırlaşacak ve derinleşecektir.
4. Joker sinemasının senaryosu pek çok kere değişti ve dolayısıyla birden fazla sahnede doğaçlama yapıldı:
()
Joker senaryosu, çekimden evvelki günlerde pek çok kere değişti. Bu yüzden de oyuncuların karakterlerle bir bütün olması ve diyaloglarında doğaçlama yapmaları gerekti lakin ortaya çıkan sonuca bakacak olursak oyuncular, bu işi nitekim başarmış diyebiliriz.
3. Direktör Todd Phillips’e nazaran Joker’in gülüşü acı verici olmalıydı:
Joker sinemasını izleyen herkesin aklına “Joker, komik olmayan şeylere neden böylesine acı kahkahalar atıyordu?” sorusu gelmiştir. Bunun cevabı ise kolay. Joker’in direktörü Todd Phillips, sineması çekmeden evvel Joaquin Phoenix’e, Joker’in gülüşünü acı veren bir şey olarak gördüğünü söyledi. Sonuç olarak Phoenix, pek çok farklı gülüş üzerinde çalıştı, akabinde kendi isteğiyle bir seçme düzenledi ve direktöre tüm bu gülüşleri sundu.
2. Joker sinemasının çekimleri boyunca Rober DeNiro ve Phoenix birbirleriyle neredeyse hiç konuşmadı:
Aslında Robert DeNiro, Joker karakterine hayat veren Phoenix'in en sevdiği Amerikalı aktörlerden biri. Buna karşın ikili, sinemanın çekimleri boyunca hayli az diyalog kurdu. Bunun nedenlerinden biri ise ikilinin farklı biçimde ve farklı yapıda iş anlayışında olmalarından kaynaklanıyor.
1. Çekimlerde iki usta oyuncunun ortasında gerginlik yaşandığı anlar oldu:
Joker’in tam bir ustalık yapıtı olduğunu söyleyebiliriz lakin Joker’in çekimleri boyunca gerginliğin arttığı anlar da yaşanmadı değil. Bu gerginliğin ana sebebi ise DeNiro’nun iş anlayışı diyebiliriz. DeNiro’ya nazaran oyuncular, kendi sahnelerini okumadan evvel okuma ve ezber yapmak zorundaydı. Phoenix’e göreyse bu durum tam aykırısı bir formdaydı ve hiç okuma yapmak istemiyordu. Neyse ki ikisi de usta isimler ve nihayetinde bir orta yol bularak uzlaşmaya varabildi.
Joker sinemasının kamera gerisiyle ilgili en değişik bilgileri derledik lakin her şey bununla hudutlu değil. Joker’in kamera ardının ötesinde bir de imal sürecinin öncesi ve üretim etapları bulunuyor. Pekala, Joker sinemasının üretiminde nasıl bir usul izlendi? Bu sorunun karşılığını almak için Vanity Fair ve The New York Times'a röportaj veren Todd Phillips'in açıklamalarına bir göz atalım
Arthur Fleck'in karakterini manzaralarla anlatmak:
Öncelikle sinemanın açılış sahnesiyle başlayalım. Todd Phillips, Vanity Fair'in yapmış olduğu görüntüde sinemanın açılış sahnesini didik didik anlatıyor. Bu sahnede Arthur Fleck’in ne kadar güçsüz ve saf olduğuna tanıklık ediyoruz. Böylelikle sinema boyunca karakterin nasıl harika berbata dönüşeceğinin merakı bizi daha sinemanın başından yakalıyor. Todd Phillips, tüm açılış sahnesini her teknik ayrıntısıyla birlikte anlatıyor.
Filmin açılış sahnesi, Arthur Fleck’in o anki karakterini yansıtmak üzere çok büyük ayrıntılar saklıyor. Arthur, çoğunlukla tek başına yaşayan birisi olduğundan sahnede bunun vurgusu yapılmak istenmiş. Hasebiyle Todd, Arthur’un çalıştığı yerde karakteri yalnız bırakarak art plana kart oynayan arkadaşlarını eklemiş. Bu sırada Arthur ise palyaço makyajını yapıyor ve nasıl gülümsemesi gerektiğine çalışıyor.
Arthur’un gülümsemesi, sinemada hayli değerli bir yer taşıyor. Annesi Arthur’a dünyaya sevinç ve kahkaha katmak üzere geldiğini söylediğinden Arthur da daima gülümsüyor fakat sinema boyunca Arthur’un gülmekle gelen zorluklar çektiğini de görmek mümkün. Arthur, küçüklüğünden beri acı çekerken keyifli olduğunu düşünmeye zorlandığı için daima gülüyor ancak bu gülmeleri kimse anlamadığı için beşerler yanlış yorumluyor.
Müzik ve karakter nasıl birleşir?
Videonun ilerleyen kısımlarında sinemada kullanılan müziklerle ilgili de enteresan bir bilgiyi öğreniyoruz. Todd, sinema müziklerinin daha sinema çekilmeden evvel hazırlandığını aktarıyor. Todd, bunu yapmasındaki emelin ise sette bulunan herkesi müzikle etkilemek istemesinin olduğunu söylüyor. Arthur'un içinde olan müzik tutkusunu güzelce ortaya çıkarmak için sahne çekilirken sette müzik çalınmış. Bu sayede Joaquin, Arthur'u olabildiğince uygun yansıtabilmiş. Bu ortada sinemanın müziklerini yapan Hildur Guðnadóttir’in daha evvel Reha Erdem’in Jîn sinemasına de müzik yaptığını hatırlatalım.
Videonun devamında Todd, Arthur’un içinde bulunduğu dünyaya dair ayrıntıları paylaşıyor. Direktör, Gotham’ın Arthur üzerindeki baskısını tasvir etmek için binalar ortasında boşluk bırakmadığına ve her yerde büyük yapıların olmasına dikkat ettiğini söylüyor.
Açılış sahnesinde Arthur’un karakterini tahminen de en çok yansıtan kısım sahnenin sonuydu. Arthur, dört kişilik bir küme tarafından darp ediliyordu lakin kendisi darptan sonra hâlâ tabelayı tamir edebileceğini düşünerek elini uzatıyordu. Daha sonra ise kendisine dayatılan “Sen güldürmek için varsın” fikrinden ötürü yine birilerini güldürmek için cebindeki tuşa ulaşıyor ve yakasındaki çiçekten su çıkarıyordu. Bu sahne ayrıyeten Arthur’un ne kadar yalnız ve çaresiz olduğunu da mükemmel bir formda aktarıyor.
Hikâyede dönüm noktasını anlatan dans:
Todd Phillips’in katıldığı ikinci görüntü, The New York Times’ın Anatomy of a Scene serisinde yer alıyor. Todd’un görüntüde anlattığı sahne, Arthur’un Joker hâline dönüşümünün başlangıcı denebilir. Kendisi, küçüklüğünden beri dayatılan tüm şeyleri bir anda yıkıyor ve kendi içinde bir sorguya çekiliyor.
Arthur’un içinde barındırdığı müzik, bu sahnede bir defa daha karakteriyle birleşiyor. Bu sahnedeki dans, Arthur’un dans edişini ikinci defa görmemizi sağlıyor fakat bu defa bir şeyler değişiyor ve Arthur’un içindeki Joker yavaş yavaş ortaya çıkıyor. Bu sahne, sinemanın başında gördüğümüz danstan daha karanlık bir karakteri andırıyor. Bir yandan da sinemanın ilerleyen kısımlarında gördüğümüz karakterden daha saf bir karakteri gösteriyor.
Kendi varlığını daima sorgulayan Arthur’un Joker’e dönüşmesi muhtemelen bu kadar düzgün kurgulanamazdı. O denli ki sinemada Arthur’u hatalı bulmak neredeyse imkânsız. Arthur’un bir anda makus karaktere dönüşmesini sağlayan asıl etmen aslında içinde bulunduğu bozuk sistem. Konuşmadan duramadığımız bu harika sinemanın derinlemesine incelemesini okumak istiyorsanız, hazırladığımız yazıya buradan ulaşabilirsiniz.
Tüm bu ayrıntılar; sineması izleyenleri bir defa daha düşündürürken filmi şimdi izlemeyenlerinse bir diğer bakış açısıyla sinemaya gitmesine sağlayacak. Joker, acısıyla tatlısıyla uzun yıllar boyunca konuşulacak bir sinema oldu ve gerek senaryosuyla gerekse sergilenen süper oyunculuklarla hafızalarımızda uzunca bir müddet yer edecek. İçeriğimizi noktalamadan önceyse sizleri sinemanın kamera ardı imgeleriyle baş başa bırakıyor ve yazımızı burada noktalıyoruz.
Joker sinemasının tüm kamera ardı sahneleri:
