1994 yılında vizyona giren daha sonraları Green Mile (Yeşil Yol) sinemasının de senaristliğini ve direktörlüğünü yapacak olan Frank Darabont tarafından yönetilen The Shawshank Redemption (Esaretin Bedeli), tanınan sinema sitesi IMDb’nin (Uluslararası Sinema Bilgi Tabanı) En Düzgün 250 Sinema listesinde yıllardır bir numaralı koltuğun sahibi. Pekala birçok başarılı sinema gelip geçmesine karşın neden hâlâ bir numarada?
Esaretin Bedeli mevzusuyla, oyuncularıyla ve senaryosuyla da epey başarılı bir sinema. Bu kriterleri karşılayan diğer sinemalar de olmasına karşın hâlâ Esaretin Bedeli de bedeli… Ekşi Kelamlık müellifi “ozkulu” filmin neden yıllardır bir numara olduğunu araştırmalarıyla ve özgün bir bakış açısıyla açıklamış. Bize de kendisine atıfta bulunarak durumu size aktarmak düşer.
Mesela 1999 üretimi bir öbür bir efsane olan Fight Club filmini ele alalım:
Sözlük müellifi ozkulu, iki film arasındaki ilişkiyi birinci olarak şöyle kuruyor: “Fight Club, Shawshank Redemption'ın tapılırcasına beğenilmesinin alt metnidir. Şu repliği hangimiz hatırlamaz. ‘Bizler ilahın istenmeyen çocuklarıyız. Ne büyük savaşlar ne de buhranlar gördük.’”
Peki Esaretin Bedeli bize ne gösteriyordu, neyin kıssasını anlatıyordu?
Filmi izlememiş olanlar ya da uzun yıllar evvel izleyip unutanlar için kısaca hatırlatalım. Tim Robbins’in canlandırdığı Andy Dufresne karakteri mahpusa düşer. Birinci kez hapishane ortamı gören Andy, burada güzeliyle kötüsüyle birçok arkadaş edinir. Lakin mahkûmlar ve gardiyanlar tarafından da daima olarak ezilir, şiddet görür. Andy, bir yandan ezilirken öteki yandan daima olarak hapishane müdürünün işlerini yapmaya zorlanır. Kendisinin gün içerisinde ne yapıp yapmayacağı sert sonlarla belirlenir.
Sözlük müellifi Esaretin Bedeli’nde izlediğimiz hapishane hayatıyla yaşadığımız hayatı şöyle ilişkilendiriyor:
“Bizler tüketim toplumuyuz. Tek kaygımız daha fazla şey tüketebilmek. Sevmediğimiz işlerde çalışarak ismini zar güç söylediğimiz kahvelerden içiyoruz. Zerre bedel vermediğimiz beşerlerle öğlenleri yemek yiyoruz. Bizi sevmediğine ismimiz kadar emin olduğumuz bireylerle evleniyoruz. Her sabah kalp krizi geçirtmediğine sevindiğimiz alarmlarla uyanıp yeniden her akşam belirli saatlerde yatmak zorundayız. Sevmediğimiz insanlara her gün günaydın, düzgün günler ve düzgün akşamlar diliyoruz. Öğle yemeklerinde afiyet olsun demeyi ihmal etmiyoruz. İş yerinde (mavi, beyaz, turuncu, pembe yaka fark etmeksizin) bizden üst dediğimiz insanlardan buyruklar alıyor, onların karşısında ceket ilikliyoruz. Karakterimize, kişiliğimize, benliğimize, doğuştan sahip olduğunuz o saf hislerin hepsine tecavüz ediliyor ve bizler sesimizi çıkaramıyoruz.”
Şu hayattan bir kurtulsam hayalini öğrencisinden iş hayatına atılanına kadar birçok kişi kurmuştur. Birçok kişi nasıl kurtulacağının plânlarını yapmış, ihtimalleri düşünmüştür. Kimisi bir yerden bir para gelse diye beklerken kimisi kendi işini kurmayı düşünmüştür.
Ekşi Kelamlık müellifinin kurduğu ilişki da bu işte. Bu sinema, rakiplerinin birçoklarında olduğu gibi tamamen kurgusal dünyalar ve karakterle değil, hayatın gerçekleriyle umut aşılıyor. Üstelik yeniden hayata karşı gerçekçi ve geçerli çıkarımlar yapmamızı sağlıyor. İzleyicinin Andy'de görür kendisiyle özdeşleştirdiği kurtuluş, yürekten bir umut veriyor. Pekala sizler Esaretin Bedeli hakkında ne düşünüyorsunuz? Fikirlerinizi ve niyetlerinizi yorumlar kısmından bizimle paylaşabilirsiniz.
